Dwóm dziewczynkom objawiła się Matka Boża, która co podkreślano, mówiła po polsku. W czasach nasilonej germanizacji była to szczególnie ważna informacja. Zapoczątkowało to pielgrzymki do Gietrzwałdu oraz przyniosły odrodzenie poczucia polskości wśród Warmiaków.

Zanim powstało tu sanktuarium maryjne, na jego obecnym miejscu stał drewniany kościół. Obecny kształt sanktuarium został mu nadany już po objawieniach. Od 1945 r. kustoszami sanktuarium są kanonicy laterańscy z Krakowa, którzy odnowili wnętrze świątyni. Najważniejszym wyposażeniem wnętrza świątyni jest obraz Matki Boskiej Gietrzwałdzkiej, umieszczony w ołtarzu głównym. Pierwsza wzmianka o obrazie pochodzi z 1568 r., później był on wielokrotnie odnawiany i koronowany w 1967 r. przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W roku objawień, w miejscu gdzie dziewczynkom ukazała się Matka Boska wybudowano kapliczkę, w której umieszczono figurę Marii Panny. Z pobłogosławionego przez samą Matkę Bożą źródełka pielgrzymi od ponad wieku czerpią wodę.